Czym są odsetki i ile wynoszą?

Niejednej osobie zdarzyło się zapomnieć o zapłaceniu rachunku czy raty kredytu. Oprócz standardowych przypomnień w formie SMS-ów czy e-maili pojawiają się także odsetki, które z czasem mogą poważnie uszczuplić domowy budżet. Czym są odsetki, jakie są ich rodzaje oraz ile wynoszą?

Czym są odsetki?

Odsetki w świetle prawa to wynagrodzenie za korzystanie z obcego kapitału. Jest to także forma kary za opóźnienia w płatnościach. Warto jest jednak zaznaczyć, że istnieją dwie podstawowe formy odsetek: ustawowe i umowne, różniące się sposobem określania ich wysokości.

Ustawowe określa Rada Ministrów wydając rozporządzenie, natomiast umowne odsetki określane są przez strony czynności prawnej (np. umowy). Na wielkość odsetek wpływać może wiele czynników takich jak stopa procentowa, kwota kapitału i czas na jaki został on pożyczony bądź ulokowany.

Odsetki bardzo często kojarzone są tylko i wyłącznie z narastającym długiem, a przecież nie można zapomnieć, że mogą być one pieniądzem, który procentuje pozytywnie na naszym koncie.

Rodzaje odsetek

Polskie prawo reguluje odsetki na:

• Ustawowe – ich wysokość jest ustalana, kiedy w umowie pomiędzy pożyczkodawcą i pożyczkobiorcą nie określono oprocentowania pożyczanej kwoty. Ich wysokość stanowi suma aktualnej stopy referencyjnej NBP powiększonej o 3,5%. Obecnie jest to 5% w stosunku rocznym.

• Maksymalne odsetki ustawowe – od 2016 obliczane są one na podstawie wysokości odsetek ustawowych i nie mogą przekroczyć ich dwukrotności. Obecnie jest to 10% w stosunku rocznym.

• Odsetki ustawowe za opóźnienie – brak określenia w umowie kredytowej bądź pożyczkowej wysokości odsetek za przekroczenie terminu spłaty, skutkuje tym, że liczona jest suma stopy referencyjnej NBP i 5,5%. Obecnie jest to 7% w stosunku rocznym.

• Odsetki ustawowe maksymalne za opóźnienie – nie mogą przekroczyć dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienia. Obecnie jest to 14% w stosunku rocznym.
  
• Istnieje jeszcze stawka odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych, która wynosi 9.5% w stosunku rocznym.

Metody obliczania odsetek

Wyróżnić można trzy rodzaje metod obliczania odsetek:

• Odsetki składane – odsetki doliczane są do kapitału (po okresie oprocentowania), co powoduje kapitalizację odsetek, a od już powiększonej sumy zaczyna się obliczać odsetki za następny okres oprocentowania.

• Odsetki proste – liczone od podstawy kapitału, po upływie terminu na jaki została założona lokata, udzielony kredyt i pobierane po ich naliczeniu.

• Dyskonto – odsetki zostają potrącone z góry za cały okres obliczeniowy.

Kiedy istnieje problem z obliczeniem jakichkolwiek odsetek warto jest skorzystać z dostępnych w sieci kalkulatorów, które skutecznie rozwiążą problem.

Dzisiaj właściwie trudno jest znaleźć osobę dorosłą, która nie doświadczyła odsetek na własnej skórze. Nawet jeśli było to dosłownie kilka groszy, które przybyły lub zostały odciągnięte z konta bankowego. Banki i inne instytucje bardzo dokładnie pilnują terminowości wpłat i przy nawet najmniejszej zwłoce doliczają odsetki.

Warto pamiętać, że początkowo niewielkie kwoty mogą przybrać w ostateczności efekt kuli śnieżnej. Ich kumulacja i wzrost może zaskoczyć każdego zadłużonego. Odcięcie od usług to tylko wierzchołek góry lodowej, którą będzie problematyczna spłata rosnących kosztów, gdy zabraknie pieniędzy. Warto więc pilnować swoich rachunków.

Ten artykuł zapewnia informacje edukacyjne i nie ma na celu udzielania porad prawnych, finansowych lub podatkowych.